قدس؛ دونالد ترامپ روز ۶ نوامبر با پیروزی در انتخابات موفق شد برای دومین بار نام خود را به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده مطرح کند و در حالی که در آغاز اولین ریاست جمهوری ترامپ در سال ۲۰۱۷، پیروزی او  حتی برای هم حزبی هایش، یک تصادف تاریخی تلقی می‌شد و رای‌دهندگان از  ماهیت و سبک سیاست گذاری او اطلاعی نداشتند،  این بار به نظر می‌رسد رای دهندگان آمریکایی آگاهانه و روشن بینانه ترامپ و دستور کار او را انتخاب کردند.

 ترامپ، چه خوب و چه بد، این بار در موقعیتی قوی‌تر و آماده‌تر از سال ۲۰۱۷ وارد کاخ سفید خواهد شد و اگرچه طبق نظرسنجی‌ها فقط ۴ درصد از رای دهندگان آمریکایی سیاست خارجی را مهم ترین موضوع برای مشارکت در انتخابات قلمداد می‌کردند، اما به نظر می‌رسد برای کسانی که خارج از مرزهای آمریکا شاهد رقابت بین ترامپ و هریس بودند، چشمنداز آتی سیاست خارجی آمریکا یک دغدغه همه جانبه است.

موضوعی که البته با توجه به شرایط کنونی جهان که شاهد دستکم دو جنگ بلفعل و چند جنگ بلقوه است نکته عجیبی نیست چرا که حضور ترامپ ممکن است شبیه تزریق مواد بسیار قابل احتراق به دنیایی باشد که در آستانه انفجار است. علی‌رغم شناختی که از رویکرد سیاست خارجی ترامپ در سال ۲۰۱۷ حاصل شده، غیرقابل پیش‌بینی بودن و جاه‌طلبی‌های ترامپ و باور او به کاریزمای متوهمانه و دُن‌کیشوت گونه، کار را برای دیپلمات‌ها سخت کرده و نگرانی‌ها را از ماه‌ها قبل از قطعی شدن پیروزی او در انتخابات نوامبر کلید زده بود؛

در این بین کمپین انتخاباتی ترامپ نیز سرنخ‌های اندکی در مورد چگونگی عملکرد او در سیاست خارجی ارائه کرده است؛ اغلب مواردی که ترامپ در کمپین انتخاباتی به آنها اشاره کرد مانند پایان دادن به جنگ در اوکراین در ۲۴ ساعت، اخراج ۱۰ میلیون مهاجر، تعهدات آمریکا به ناتو و پیشنهاد به روسیه مبنی بر اینکه هر کاری می‌خواهد با مفت‌خورهای اروپایی انجام دهد! و البته تبدیل سیاست تعرفه گذاری به شیوه مجازات جدید در کنار رژِیم تحریم‌ها،  عجیب و غریب و بعضا متناقض بودند.

حضور دوباره ترامپ در کاخ سفید اما در کنار مخابره پیام‌ هایی برای دشمنان آمریکا، حامل پیام‌های نگران کننده‌ای برای متحدان این کشور به خصوص در اتحادیه اروپا است و سابقه ترامپ نشان داده که دوستان و متحدان آمریکا می‌توانند به یک نسبت از سیاست‌های «اول آمریکا» او متضرر شوند.

اینترسپت در گزارشی به تبعات پیروزی دونالد ترامپ بر روابط آمریکا و اتحادیه اروپا می‌پردازد و می‌نویسد: حضور دوباره ترامپ در کاخ سفید، جز یک خبر بد، چیز دیگری برای اروپا ندارد و تنها سوال این است که چقدر بد خواهد شد. آنچه مشخص است  اروپایی‌ها از نظر استراتژیک، اقتصادی و سیاسی از سیاست‌های «اول آمریکا» و همچنین از رویکرد غیرقابل پیش‌بینی و مبتنی بر بده بستان ترامپ در امور جهانی آسیب خواهند دید؛ تضعیف ناتو، جسورتر شدن ناسیونالیست‌های غیرلیبرال و راست‌های افراطی در تمام اتحادیه اورپا، جنگ تجاری فراآتلانتیک، و نبرد بر سر مقررات اروپایی در مورد پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی آمریکایی، هوش مصنوعی و ارزهای دیجیتال تنها برخی از خطرات اصلی ریاست جمهوری دوم ترامپ هستند.

تبعات تعمیق درگیری بین آمریکا و چین برای اروپا

گاردین به وجه دیگر احتمال افزایش شکاف بین واشنگتن و بروکسل پرداخته و می‌نویسد: علاوه بر تبعات پیگیری سیاست آمریکا اول از سوی ترامپ، اروپا خطر تعمیق درگیری تجاری بین آمریکا و چین را هم به شدت احساس می‌کند؛ با چشم اندازی که واشنگتن تحت تسلط ترامپ برای کاهش روابط اقتصادی با پکن می‌توان متصور بود، اروپا با سیل احتمالی کالاهای ارزان قیمت چینی روبرو خواهد بود که به دلیل اعمال تعرفه‌های بازدارنده از بازار ایالات متحده به سمت اتحادیه اروپا منحرف شده‌اند.

ضعف اقتصادی،تسلط راست افراطی و هراس از روسیه

به نوشته گاردین، چشم انداز روابط بین آمریکا و اروپا زمانی پرتنش‌تر خواهد بود که بدانیم اقتصادهای اروپایی از نظر نوآوری، سرمایه گذاری و بهره وری از آمریکا و چین عقب هستند. آلمان و فرانسه در اثر بحران‌های سیاسی ضعیف شده‌اند؛ پوپولیست‌های دست راستی که با کارت ترس از جهانی شدن و مهاجرت بازی می‌کنند، در سراسر اروپا در حال افزایش هستند و به تمام این موارد نیروهای روسی را هم باید اضافه کنیم که در سایه عدم حمایت کافی برای پیروزی کی یف از سوی آمریکا و اروپا، به آهستگی در مقابل مدافعان اوکراینی پیشروی می‌کنند.

درواقع آنچه مقامات اروپایی را به شدت نگران کرده است تصور دورانی است که در آن دولت جمهوری‌خواه ترامپ اعمال تعرفه‌ها بر تمامی کالاهای اروپایی را تشدید کرده، و با قربانی کردن اوکراین، با ولادیمیر رئیس‌جمهور روسیه معامله کند؛ اگر این اتفاقات رخ بدهد مشخص نیست که آیا کشورهای اتحادیه اروپا می‌توانند در دفاع از منافع مشترک متحد شوند یا خیر. در این بین اگرچه افرادی مثل امانوئل ماکرون نخست وزیر فرانسه و دونالد تاسک، نخست وزیر لهستان و یکی از معدود رهبران راست میانه اروپا، اعلام کرده اند که «دوران برون سپاری ژئوپلیتیکی به پایان رسیده است و اروپا  باید بالاخره بزرگ شود و به قدرت خودش ایمان بیاورد و برای «استقلال استراتژیک» تلاش ‌کند، اما بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا نسبت به هر چیزی که می‌تواند پیوند فراآتلانتیکی بین آمریکا و اروپا را تضعیف کند، محتاط هستند.

به نوشته وبگاه تحلیلی چتم هاوس، با اینکه کمیسیون اروپا هفته ها یک تیم پشتیبان برای بازگشت احتمالی ترامپ آماده کرده است و راه هایی را برای مقابله سریع با هرگونه اختلاف تعرفه‌ای با واشنگتن آماده می‌کند اما روشن نیست که آیا «اورسولا فون در لاین» می تواند ۲۷ کشور اتحادیه اروپا را در پشت یک خط مشترک رهبری کند یا خیر.

 چند روز قبل خانم «فون در لاین» برای کاهش تنش احتمالی بین اروپا و آمریکا در پیام تبریکی به ترامپ یادآوری کرد که میلیون‌ها شغل و میلیاردها دلار تجارت و سرمایه‌گذاری به پویایی و ثبات روابط اقتصادی ما بستگی دارد با این حال رئیس جمهور آینده آمریکا به عدم تعادل در تجارت کالا با اروپا و به ویژه خودروهای آلمانی وسواس دارد. البته ممکن است شاهد تقلای زشت اروپا برای جلب نظر کاخ سفید و تلاش برای ایجاد شرایط بهتر برای کشورهای اروپایی از طریق خرید بیشتر تسلیحات آمریکایی همچون دوره اول ریاست جمهوری ترامپ باشیم.

پیروزی ترامپ و احیای هراس در مورد آینده ناتو

به نوشته اینترسپت، از نظر استراتژیک، پیروزی ترامپ احتمالاً باعث احیای عدم اطمینان در مورد آینده ناتو خواهد شد، زیرا او در اولین دوره ریاست جمهوری تهدید کرد از ناتو خارج خواهد شد. در حالی که کنگره از آن زمان قانونی را وضع کرده است که خروج ایالات متحده از ائتلاف را دشوارتر می کند اما  هیچ چیز نمی‌تواند مانع از آن شود که رئیس‌جمهور آمریکا این موضوع را که در برابر تجاوز احتمالی روسیه به کمک اروپا نمی‌آید، اعلام نکند؛ چنانکه  ترامپ چند ماه مدعی شد که روسیه را تشویق می‌کند تا با متحدان ناتو که به اندازه کافی پول برای هزینه‌های دفاعی پرداخت نکرده‌اند، هر کاری که می‌خواهد، انجام دهد!

 حامیان ترامپ می‌گویند رویکرد سخت‌گیرانه او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، متحدان اروپایی را وادار کرد تا در نهایت هزینه‌های دفاعی را افزایش دهند – و او حق دارد این سوال را مطرح کند که چرا مالیات‌دهندگان آمریکایی باید برای تامین امنیت کشورهای ثروتمند اروپایی که رایگان از  حمایت ایالات متحده برخوردارند، یارانه بدهند.

در همین رابطه، «فیونا هیل»، مشاور سابق ترامپ در امور روسیه در کاخ سفید، گفته است که ترامپ ارزش اتحاد یا متحدان را درک نمی‌کند و رویکرد او به امنیت صرفاً معاملاتی است.

مخاطرات ترامپ برای سیاست داخلی اروپا

تأثیر دومین ریاست جمهوری ترامپ بر سیاست داخلی اروپا ممکن است به اندازه‌ آسیب او به تجارت و روابط بین‌الملل، آسیب‌رسان باشد. یکی از مقامات کهنه کار سابق اتحادیه اروپا گفت که حضور ترامپ نه تنها رهبران ملی پوپولیست مانند «ویکتور اوربان» مجارستانی و رابرت فیکو از اسلواکی و الکساندر ووچیچ صربستانی را  جسورتر خواهد کرد بلکه نفوذ او می‌تواند محافظه‌کاران اروپایی را در مورد مسائل مهاجرت و جنسیت به سمت تفکرات راست افراطی سوق دهد و ارزش‌های لیبرال اروپا را تضعیف کند.

در میان حامیان میلیاردر ترامپ، نام «ایلان ماسک» و «پیتر تیل»، کارآفرینان فناوری آمریکایی به چشم می‌خورد که برای دستیابی به قدرتی نامحدود برای ساختن امپراتوری‌هایی فراتر از دسترس دولت‌ها و بانک‌های مرکزی تلاش می‌کنند؛ موضوعی که رویارویی بین ترامپ و اروپا در زمینه تنظیم قوانین اینترنت، هوش مصنوعی و ارزهای الکترونیکی ناگزیر می‌کند و عملا باید گفت یکی دیگر از بحران‌های فراآتلانتیک در حال شکل‌گیری است.

با توجه به چنین چشم‌انداز تیره‌ای، اتحادیه اروپا و بریتانیا باید فعالانه برای بدترین اتفاقات آماده شوند و برای دفاع از بسیاری از منافع و ارزش‌های مشترک خود به یکدیگر نزدیک‌تر شوند؛ مسئله‌ای که تاکنون نشانه کمی از آن به چشم می‌خورد.